Beperking om het eigen leven in te richten

Uitspraak onafhankelijke klachtencommissie Wvggz Gelderland Midden en Zuid

Aanwezig bij de hoorzitting

[XX] (klager)

[XX] (begeleider Leger des Heils)

[XX] (PVP)

[XX] (verweerder)

[XX] (maatschappelijk werker)

[XX] (voorzitter klachtencommissie/jurist)

[XX] (psychiater) 

[XX] (verpleegkundige)

[XX] (ambtelijk secretaris Wvggz klachtencommissie)

Juridische status

Zorgmachtiging

Klacht

1. Depotmedicatie
2. Inname telefoon en bankpas

Procesverloop

De klachtencommissie heeft op 05 september 2023 een klacht ontvangen inzake depotmedicatie en inname telefoon en bankpas als onderdeel van de verplichte zorg. Op 06 september 2023 zijn partijen geïnformeerd over de behandeling van de klacht en uitgenodigd voor de hoorzitting. Het verweer is op 11 september 2023 ontvangen per mail en naar partijen gezonden.      

De digitale hoorzitting heeft plaatsgevonden op 12 september 2023. Bij die gelegenheid hebben partijen hun standpunt kunnen toelichten. Aan het einde van de hoorzitting heeft de voorzitter medegedeeld dat de commissie betrokkenen uiterlijk op 19 september 2023 schriftelijk zal informeren over haar uitspraak.     

De klachtencommissie heeft inzage gehad in de volgende stukken:

-           Ingediende klachten;

-           Verweerschrift;

-           Medische verklaring d.d.09-11-2022;

-           Bevindingen GD d.d. 10-11-2022;

-           Zorgplan/behandelplan d.d. 10-11-2022;

-           Zorgkaart;

-           Beschikking zorgmachtiging d.d. 21-12-2022;

-           Beslissing verlenen verplichte zorg d.d. 22-08-2023;

-           Overdracht verplichte zorg d.d. 19-07-2023;

-           Informatiebrief dossier d.d. 26-07-2023;

-           Rapportage VPK periode 27-07-2023 t/m 07-09-2023.

Termijn

Het klaagschrift bevat klachten tegen verplichte zorg als omschreven in artikel 10:3 Wvggz. Deze klachten hebben betrekking op een beslissing waarvan het gevolg actueel is. Om die reden ziet de klachtencommissie zich gehouden binnen twee weken na ontvangst van het klachtenformulier een schriftelijke en gemotiveerde beslissing te nemen. Deze termijn loopt af op 19 september 2023.

Feiten

Klager is een [leeftijd] man bekend met een psychische stoornis in de vorm van bipolaire-stemmingsstoornissen en middelgerelateerde en verslavingsstoornis.

Op 21 december 2022 heeft de rechtbank Gelderland een zorgmachtiging afgegeven voor de duur van 6 maanden. De zorgmachtiging eindigt op 21 december 2023. Medicatie en beperkingen om het eigen leven in te richten zijn hierin toegewezen als onderdeel van de verplichte zorg.

Standpunt van klaagster

Klager licht toe dat hij zijn telefoon en pinpas aanvankelijk vrijwillig had afgegeven in de veronderstelling dat hij deze de volgende dag terug zou krijgen. Dit is echter niet gebeurd. Hij is nu zijn vrijheid kwijt omdat hij niet kan beschikken over zijn eigen geld. Klager krijgt nu dagelijks 20 euro om vrij te besteden. Dat vindt hij te weinig. Voor inname van de bankpas gaf klager ongeveer 200 euro per dag uit, vooral aan drugs. Klager benoemt dat hij nooit schulden heeft gehad.  

PVP vult aan dat klager door de inname van zijn pinpas in nood kwam. Hij heeft daarom ook geld overgemaakt naar anderen om toch te kunnen beschikken over financiële middelen. Over de medicatie geeft de PVP aan dat het niet subsidiair is. Klager is wel bereid om een anti psychoticum in te nemen maar vindt de frequentie van dit depot te hoog en heeft ook veel last van bijwerkingen zoals afvlakking, bewegingsdrang en depressieve gevoelens. Zijn wens is over te gaan op een ander middel.  

Standpunt van verweerder

Verweerder verontschuldigt zich voor het te laat en niet volledig aanleveren van de stukken uit het dossier. Hij deelt de mening van klager dat het passender is op zoek te gaan naar een ander anti psychoticum met een lagere frequentie en minder bijwerkingen. Verweerder benoemt dat het nog niet gelukt is om hierover in gesprek te gaan met klager. Klager krijgt nu 1 keer per 2 weken een depot van 0,5 ml Cisordinol. Met deze medicatie is de verplichte zorg overgedragen aan Pro Persona. Er zijn mogelijkheden om eens per 3 of 6 maanden een depot toe te dienen. Dit is veel minder bezwarend voor klager, aldus verweerder.   

Ten aanzien van de inname pinpas en telefoon geeft verweerder aan dat deze maatregelen zijn genomen om klager te beschermen tegen zichzelf. Hij gaf enorme bedragen uit aan drugs en werd hierbij ook onder druk gezet door andere bewoners van Domus. Op dit moment is er nog niemand die mee kijkt met de financiën van klager. Er loopt een verzoek voor bewindvoering. Dan wordt de situatie weer anders, aldus verweerder. Hij heeft begrip voor het feit dat klager moeite heeft met het besluit tot inname van pinpas en telefoon en 20 euro te weinig vindt, maar veel mensen moeten rondkomen van minder leefgeld per dag, aldus verweerder.  

In de vragenronde benoemt klager dat hij teveel drugs gebruikt en er teveel geld aan uitgeeft. Hij is in gesprek met [zorgaanbieder]voor opname in een afkickkliniek. Stoppen en minderen is nu nog lastig en daarom wil klager weer zijn bankpas en telefoon terug. Hij wil bereikbaar zijn en gebruikt zijn telefoon ook voor email, Netflix en social media.  

Op een vraag over een alternatief voor de huidige medicatie antwoordt klager dat hij al erg veel anti psychotica heeft geprobeerd in zijn leven en alleen maar slechte ervaringen heeft gehad vanwege bijwerkingen. Klager staat wel open voor een anti psychoticum, ook voor depot, maar weet nog niet welk middel. Hij is bereid samen met de behandelaar naar een oplossing te zoeken.  

PVP vult aan klager graag de mening van de psychiater van de klachtencommissie over de medicatie zou horen. Deze licht toe dat dit niet mogelijk is omdat zij onvoldoende bekend is met het dossier van klager om daar een oordeel over te geven. Zij adviseert klager om samen met verweerder, en eventueel een andere behandelaar erbij, naar een oplossing te zoeken.  

Klager vertelt ter zitting dat hij zijn telefoon gebruikte om geld over te maken naar anderen. Dan kreeg hij hun pinpas mee en kon het bedrag pinnen dat hij had overgemaakt. Daarna werd ook zijn telefoon ingenomen. Klager bevestigt dat hij regelmatig drugs uitdeelde aan andere bewoners. Hij deed dit niet omdat hij zich onder druk gezet voelde maar omdat hij slecht ‘nee’ kan zeggen, aldus klager.  

In de tweede ronde benoemt de PVP dat klager 40 euro per dag beschikbaar wil hebben voor drugs. Klager heeft geen schulden en zijn gezondheid is goed. Zijn drugsgebruik is bij [instelling beschermd wonen] bekend en wordt, binnen kaders, getolereerd.  

Verweerder heeft weinig vertrouwen in het minderen met drugs bij [instelling beschermd wonen]. Klager heeft veel geld te besteden, alle soorten drugs zijn beschikbaar en de zucht is groot. Bovendien kan klager slecht nee zeggen en kunnen andere bewoners intimiderend zijn. Er bestaat een groot risico op ernstig nadeel. De huidige verplichte zorg beschermt klager een beetje. Verweerder vraagt klager nog even geduld te hebben. Er wordt gezocht naar een passende Detox-plek maar dat kost tijd.

Klager zegt ter zitting dat hij open staat voor het aanbod van verweerder om financiële begeleiding te regelen en voor een gesprek over een ander antipsychoticum.

In de slotronde vraagt de begeleider van klager of het huidige antipsychoticum langzaam afgebouwd zou kunnen worden. Verweerder ziet hierin vooralsnog een risico omdat de psychische klachten geluxeerd worden door het drugsgebruik van klager. Afbouw zou een optie zijn als klager drugsvrij is, aldus verweerder. Anti psychotica zorgt ook voor een stukje zuchtvermindering op dit moment.

BEVINDINGEN VAN DE COMMISSIE

Ontvankelijkheid klacht en bevoegdheid commissie

Op grond van artikel 10.3 van de Wvggz kan een klacht worden ingediend bij de klachtencommissie over de nakoming van een verplichting of een beslissing op grond van de in dat artikel opgenomen bepalingen. Aangezien de klachten zijn gericht tegen de uitvoering van de verplichte zorg zoals bedoeld in artikel 8.9 Wvggz zijn de klachten ontvankelijk.

Gronden en overwegingen

Gelet op de ingebrachte stukken, de inhoud van de dossierstukken en het verhandelde ter zitting komt de klachtcommissie tot de volgende overwegingen.

Artikel 8:9 Wvggz bepaalt dat de zorgverantwoordelijke ter uitvoering van de (voortgezette) crisismaatregel en ter uitvoering van de zorgmachtiging een beslissing tot het verlenen van verplichte zorg niet neemt, dan nadat hij:

1. zich op de hoogte heeft gesteld van de actuele gezondheidstoestand van betrokkene,
2. met betrokkene over de voorgenomen beslissing overleg heeft gevoerd, en
3. voor zover hij geen psychiater is, hierover overeenstemming heeft bereikt met de geneesheer-directeur.

Allereerst en meer in het algemeen overweegt de commissie dat verplichte zorg bij psychiatrische patiënten een ernstige inbreuk is op hun persoonlijke levenssfeer en/of lichamelijke integriteit. Deze inbreuk dient dan ook met de nodige waarborgen omkleed te zijn. Daarom worden er zowel op juridisch als op medisch gebied eisen gesteld aan het mogen toepassen van verplichte zorg. Op juridisch gebied moet verplichte zorg voldoen aan de gronden van de Wvggz en aan vormvoorschriften als vastlegging van het zorgplan en het uitreiken van een voldoende gemotiveerde schriftelijke kennisgeving van de verplichte zorg.

Klager is een [leeftijd] man bekend met een bipolaire stoornis, psychotische klachten, een persoonlijkheidsstoornis en middelengebruik zoals cannabis en harddrugs. Klager woont in een [beschermd wonen] woning van [naam instelling] en wordt ambulant begeleid. Klager klaagt over de verplichte depotmedicatie waarvan hij veel bijwerkingen ervaart. Verder klaagt klager over de inname van zijn bankpas en zijn mobiele telefoon. Hij wil bereikbaar zijn, gebruik kunnen maken van social media, kunnen Netflixen en over zijn geld kunnen beschikken.

Verweerder geeft aan dat de verplichte zorg bij klager van belang is om het ernstig nadeel te voorkomen. Klager geeft veel geld uit aan drug. Hij spendeerde 200 euro per dag aan drugs (mede onder druk gezet door andere bewoners). Om hem hiertegen te beschermen heeft verweerder zijn telefoon en pinpas afgenomen. Bewindvoering is in aanvraag.

In de documenten uit het medisch dossier wordt als ernstig nadeel benoemd lichamelijk letsel, psychische schade, materiële schade en maatschappelijke teloorgang. Ook bestaat er risico op agressie van anderen dat klager kan oproepen met hinderlijk gedrag.

De verplichte zorg van klager is recent overgedragen aan Pro Persona waardoor klager nog maar kort in beeld is. Klager woont bij [naam instelling] een accommodatie van [naam instelling], waar een combinatie van LVB, psychiatrie en middelengebruik indicatie zijn voor verblijf. Klager is met het huidige depot overgekomen van de vorige zorgaanbieder. Verweerder vindt de frequentie en de bijwerkingen van het huidige depot ook te belastend. Tot nu toe is een gesprek hierover niet mogelijk gebleken met klager.

De commissie kan de inhoudelijke overwegingen omtrent de behandeling van verweerder als passend kwalificeren. Uit de hoorzitting blijkt dat klager een bipolaire stoornis heeft en in het verleden ook last had van stemmen. Antipsychotica vermindert deze psychotische klachten en heeft ook een positief effect op de zucht naar drugs. Een antipsychoticum is noodzakelijk om het ernstig nadeel voor klager te beperken. Klager en verweerder zijn het eens over het feit dat het huidige depot, Cisordinol, niet passend is. Klager is wel bereid om antipsychotica toegediend te krijgen, ook in depotvorm, en verweerder wil graag met klager in gesprek om een alternatief te zoeken voor het huidige depot.

Ook volgt de klachtencommissie de inhoudelijke overwegingen om de bankpas en mobiele telefoon van klager in te nemen. Klager kocht voor grote bedragen drugs en deelde deze, min of meer onder druk, uit aan andere bewoners. Het ernstig nadeel wordt door deze uitvoering van verplichte zorg bestreden. De behandeling is doelmatig, proportioneel, subsidiair en veilig. Dit maakt dat de klachten ongegrond verklaard worden.

Uitspraak


De klachtencommissie verklaart de klacht met betrekking tot het depot met antipsychotica ongegrond.

De klachtencommissie verklaart de klacht met betrekking tot beperking van de vrijheid het eigen leven in te richten door inname van de bankpas en mobiele telefoon ongegrond.

Beroep

Klager, vertegenwoordiger of de zorgaanbieder kan door middel van een schriftelijk en gemotiveerd verzoekschrift bij de Rechtbank Gelderland beroep instellen tegen onderhavige uitspraak van de klachtencommissie. De termijn voor het indienen van een verzoekschrift bedraagt zes weken na de dag waarop de beslissing van de klachtencommissie aan de betrokkene is meegedeeld.

Aldus besloten te,  14 september 2023

namens de Wvggz klachtencommissie,

i/o

[Voorzitter]

Voorzitter Wvggz Klachtencommissie

Aantal bladzijden: 5